İşverenlerin en önemli gider kalemlerinden biri olan maaş maliyeti, yalnızca çalışana ödenen net maaşı değil; SGK primi, işsizlik sigortası, gelir vergisi, damga vergisi gibi birçok yan kalemi de içerir. Bir çalışanın işverene toplamda ne kadar maliyeti olduğunun doğru hesaplanması, hem şirket bütçesinin doğru planlanması hem de yasal yükümlülüklerin eksiksiz yerine getirilmesi açısından oldukça önemlidir. Bu yazıda maaş maliyeti nasıl hesaplanır sorusuna adım adım açıklayıcı ve detaylı bir cevap sunacağız. Ayrıca güncel oranlar, yan giderler ve işverene yansıyan gerçek tutarlar gibi detayları da örneklerle ele alacağız.
Maaş Maliyeti Nedir?
Maaş maliyeti, bir çalışanın işverene toplamda ne kadar yük oluşturduğunu ifade eder. Bu tutar yalnızca çalışanın eline geçen net maaşı değil; brüt maaş, SGK primi, işsizlik sigortası primi, gelir ve damga vergisi gibi yasal kesintilerin tamamını kapsar. Dolayısıyla işveren için maaş maliyeti, çalışan başına yapılan tüm zorunlu ödemelerin toplamıdır.
Brüt Maaş Üzerinden Maliyet Hesabı Nasıl Yapılır?
Brüt maaş, maaş maliyetinin hesaplanmasında temel alınan değerdir. Çünkü vergiler ve sosyal güvenlik primleri brüt maaş üzerinden hesaplanır. Bir çalışanın net maaşını bilmek tek başına maliyet hesaplaması için yeterli değildir.
Brüt Maaşın Önemi
Net maaş, çalışanın eline geçen tutarı ifade ederken; brüt maaş, bu tutarın üzerine SGK işçi primi, gelir vergisi ve damga vergisi gibi kesintilerin eklendiği toplam maaş tutarıdır. Bu nedenle maaş maliyeti hesaplaması her zaman brüt maaş baz alınarak yapılır.
İşverenin Ödediği Yasal Yükümlülükler
Bir çalışanın işverene olan maliyeti, brüt maaş üzerine eklenen SGK işveren payı ve işsizlik sigortası işveren katkısıyla artar. Bu yasal zorunluluklar her çalışanın maliyetine doğrudan etki eder.
SGK İşveren Primi
İşveren, çalışanın brüt maaşı üzerinden %15,5 oranında sosyal güvenlik primi ödemekle yükümlüdür. Teşvik uygulamaları dahilinde bu oran düşebilir.
İşsizlik Sigortası İşveren Payı
İşveren ayrıca brüt maaşın %2’si oranında işsizlik sigortası primi öder. Bu kalem de maaş maliyeti içerisinde yer alır.
Damga Vergisi ve Gelir Vergisi
Damga vergisi brüt maaşın yaklaşık %0,759’u oranında kesilirken, gelir vergisi dilimlerine göre değişkenlik gösterir. Ancak bu vergiler işçinin değil, işverenin bordrosuna yansır.
Güncel Maaş Maliyeti Hesaplama Örneği
Aşağıda 2025 yılı itibarıyla 20.000 TL brüt maaş üzerinden hesaplanan örnek bir çalışan maliyeti bulunmaktadır:
| Kalem | Tutar (₺) |
|---|---|
| Brüt Maaş | 20.000 |
| SGK İşçi Primi (%14) | 2.800 |
| İşsizlik Sigortası (%1) | 200 |
| Gelir Vergisi (ortalama) | 3.000 |
| Damga Vergisi (%0,759) | 152 |
| Net Maaş | 13.848 |
| SGK İşveren Primi (%15,5) | 3.100 |
| İşsizlik İşveren Payı (%2) | 400 |
| Toplam Maliyet | 23.500 |
Bu tabloya göre 20.000 TL brüt maaşla çalışan bir kişinin işverene toplam maliyeti yaklaşık 23.500 TL’yi bulmaktadır. Bu örnek, maaş maliyetinin nasıl hesaplandığını net bir şekilde ortaya koymaktadır.
Maliyet Hesabında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Maaş maliyetini hesaplarken gözden kaçabilecek birçok detay vardır. Bu detaylar ihmal edildiğinde gerçek maliyet hesaplamaları yanıltıcı olabilir.
Teşvik ve İstisnaların Etkisi
İŞKUR teşvikleri, genç işçi istihdamı gibi durumlar maliyeti azaltabilir. Bu nedenle her çalışan için maliyet hesabı ayrı yapılmalıdır.
Fazla Mesai ve Ek Ödemeler
Yemek, yol, fazla mesai gibi ek ödemeler de maliyete dahil edilmelidir. Bu kalemler şirketten şirkete farklılık gösterebilir.
Net Maaştan Brüt Maliyete Ulaşmak Mümkün mü?
Bazı işverenler sadece net maaşı bilir ve buna göre maliyet çıkarımı yapmak ister. Ancak bu yaklaşım yetersiz kalabilir.
Netten Brüte Geçiş Hesabı
Net maaştan brüt maaşa geçmek için vergi oranları ve prim kesintileri yeniden eklenmelidir. Bu işlem için çeşitli online hesaplama araçları kullanılabilir.
Brüt Tabanlı Sözleşmelerin Önemi
Yasal sorunların önüne geçmek adına iş sözleşmelerinde brüt maaşın belirtilmesi önerilir. Böylece işverenin maliyet planlaması daha sağlıklı olur.
Maaş Maliyeti Hesabı Şirket Planlamasını Nasıl Etkiler?
Maaş maliyetinin doğru hesaplanması sadece muhasebe açısından değil, tüm iş planlamaları için gereklidir. Yatırım, büyüme ve istihdam kararlarında belirleyici rol oynar.
Bütçe Yönetimi
Yıllık bütçe oluştururken çalışan sayısı ve maaş maliyeti baz alınarak finansal planlama yapılır. Bu planlamada her çalışanın gerçek maliyeti hesaba katılmalıdır.
Personel Verimliliği Analizi
Çalışan başı maliyet ile üretkenlik karşılaştırması yapılarak personel verimliliği değerlendirilir. Gereksiz maliyetlerin önüne geçmek için bu analizler hayati önem taşır.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “Maaş Maliyeti Nasıl Hesaplanır?” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Brüt maaş ile net maaş arasındaki fark nedir?
Brüt maaş çalışanın vergiler ve kesintiler öncesi kazancını ifade ederken, net maaş eline geçen gerçek tutarı gösterir. Aradaki fark; SGK primi, gelir vergisi ve damga vergisi gibi kesintilerden oluşur.
SGK işveren primi neye göre belirlenir?
SGK işveren primi, brüt maaş üzerinden %15,5 oranında hesaplanır. Ancak bu oran, devlet destekleri veya teşviklerden yararlanılması durumunda değişiklik gösterebilir.
Asgari ücretli bir çalışanın işverene maliyeti ne kadardır?
2025 yılı itibarıyla brüt asgari ücret yaklaşık 17.002 TL’dir. Bu rakama işveren primleri eklendiğinde toplam maaş maliyeti yaklaşık 20.000 TL civarına ulaşır.
Yol ve yemek ücretleri maaş maliyetine dahil midir?
Evet, çalışana sağlanan yemek kartı, yol yardımı gibi ödemeler de işverene ek maliyet oluşturur ve maaş maliyetine dahil edilmelidir.
Ek mesailer maliyeti nasıl etkiler?
Fazla mesai ücretleri yasal sınırlar içinde ayrıca hesaplanır ve maaş maliyetini artırır. Bu yüzden mesai planlamaları da maliyet hesaplamasına dahil edilmelidir.
Net maaş üzerinden maliyet hesabı yapılabilir mi?
Yapılabilir ancak net maaş üzerinden maliyet hesabı yapmak için ters vergi hesaplaması yapılmalıdır ve bu işlem genellikle hata payı içerir.
Teşvikler maaş maliyetini ne kadar azaltır?
Devlet destekli SGK teşvikleri bazı durumlarda işveren primlerinin %100’ünü karşılayabilir. Bu da maaş maliyetinde ciddi tasarruf sağlar.
Maaş maliyeti hesaplama neden önemlidir?
Maaş maliyetinin doğru hesaplanması, bütçe planlamasının sağlıklı yapılması, iş gücü verimliliğinin ölçülmesi ve yasal yükümlülüklerin doğru yerine getirilmesi açısından büyük önem taşır.
